ZEYTİN
Zeytin (Olea europaea), zeytingiller (Oleaceae)
familyasından meyvesi yenen Akdeniz iklimine özgü bir ağaç türü.
Zeytin,boylu bir çalı veya 10 metreye kadar boylanabilen,
sık dallı, yayvan tepeli, herdem yeşil yapraklı bir ağaçtır. Geniş, kıvrımlı,
yamru yumru bir gövdesi vardır. Ağaç yaşlandıkça, düzgün gri renkli gövde
kabuğu giderek çatlar. Ağacın tacı (tepesi), yaklaşık olarak artan boy kadar
her sene genişler. Uzun ömürlü bir ağaç olup, yaklaşık 2000 yıl kadar
yaşayabilir. Verimli topraklarda taç açık ve asimetrik, verimsiz topraklarda
ise daha yoğun ve yuvarlaktır. Sürgünleri gri renkli, dikensiz ve hemen hemen
üç köşelidir.
Mızraksı, çok kısa saplı, deri gibi sert yaprakları
sürgünlere karşılıklı çiftler halinde dizilmiştir.
Baharın sonlarına doğru yaprakların koltuğunda seyrek
salkımlar halinde açan, küçük beyazımsı-sarı renkli, kokulu çiçekleri vardır.
Rüzgarların taşıdığı çiçek tozlarıyla döllenen çiçekler etli ve yağlı meyve
verir. Meyve önce yeşil, olgunlaştıktan sonra da parlak siyah bir renk alır.
Etli meyvenin içinde sert bir çekirdek vardır. Meyvenin etli kısmından ve
çekirdeğinden elde edilen "yağı" bakımından çok değerli bir ağaçtır.
Aynı zamanda ağacının çok heybetli ve estetik bir görünümü vardır. Odunu
çürümeye karşı son derece dayanıklıdır.
Zeytin ağacı yıllık ortalama sıcaklığı 15-20 °C olan
bölgelerde yetişir.
Zeytinin yaprağında tanen, uçucu yağlar, organik asitler ve
rezin bulunur. Yapraklar ve gövde kabuğu % 5 çay (infüzyon) halinde iştah
açıcı, idrar söktürücü ve ateş düşürücü olarak kullanılır. Şeker hastalığında
kullanım alanı olduğu gibi, tansiyon düzenleyici olarak da bilinir.
Dermokozmetik amaçlı kullanılmaktadır. Zeytinyağlı şampuanlar saç dökülmesini
engeller, saçın çabuk uzamasını sağlar, lezyonlu saçlı deriyi onarmaya yardımcı
olur ve kepek oluşumunu engeller. Zeytinyağlı sıvı sabun, duş jelleri, katı
sabun, bebek şampuanları cildi olumsuz dış etkenlere karşı korurlar. Cildi
güzelleştirip yaşlanmasını geçiktirerek ciltteki kırışıklık oluşumunu engeller.
Zeytin dayanıklılığın sembolüdür. Doğal zeytinyağlı dermokozmetik ürünler
ciltte kimyasal kalıntılar bırakmadığından dünyada kullanımları giderek
artmaktadır. Yüzyıllardır Akdenizlilerin sağlık ve güzellik kaynağı olmuştur.
Kutsal metinlerde de şifa kaynağı olduğu belirtilmiştir.
Türkiye'deki üretimi
Dünya zeytin üretici ülkeleri arasında; ağaç varlığı
açısından Türkiye 4., alan açısından da 6’ncı sırada yer alır. Böylece dünya
zeytinyağı üretimine % 8 oranında katkıda bulunur, sofralık zeytin üretiminde
de İspanya’dan sonra 2’nci, tüketimde ise 1. sırada yer alır. Marmara
Bölgesi'nin ağaç varlığı açısından Türkiye içindeki payı da % 10 olarak
belirlenir. Ayvalık, Mudanya, Edremit Körfezi, Orhangazi, İznik, Gemlik ve
Yalova gibi yerlerde yoğun olarak bulunur. Ege Bölgesi`nde Manisa ilinin
Akhisar ilçesi 12 milyon adet zeytin ağacı ile Türkiye’nin en büyük zeytin ve
zeytinyağı üreticisi konumundadır.[2][3]
Zeytin; ayrıca fabrikalarda işlenerek zeytinyağına da
dönüştürülür.
Türkiye'de zeytin üretimi Ege, Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu
Anadolu Bölgelerinde yapılmaktadır. Zeytin yetişen 35 ilin dörtte birinde
ağaçlar Türkiye ortalamasının altında verime sahiptir.
Zeytin Üretiminde Başı Çeken Ülkeler İspanya, İtalya, Yunanistan, Türkiye, Suriye, Tunus, Fas,
Mısır, Cezayir, Portekiz ve Lübnan’dır.
Faydaları
Besleyici değeri çok yüksek olan bir besindir. Zeytinde bol
miktarda bitkisel protein, yağ, A, C, E vitaminleri ile kalsiyum, fosfor,
kükürt, klor, magnezyum mineralleri vardır. Kalp ve damar sağlığı için çok
faydalı olan zeytin, yaşlanmanın etkilerini de azaltır. Dermokozmetik amaçlı
kullanıldığında cilde güzellik verir. Saç dökülmesini engeller, kepeği önler,
saçları kuvvetlendirir. Kırışıklıkları giderir. Makyaj kimyasallarının
oluşturabileceği olumsuz etkileri azaltır. Cilt hastalıklarının oluşumu
önlemeye yardımcı olur.
Zararlıları Zeytin sineği, Zeytin güvesi, Zeytin kara
koşnili, Zeytin kabuklu biti, Zeytin pamuklu biti, Filizkıran, Dalkurutan, Zeytin
tripsi, Ağaç sarı kurdu, Zeytin fidan
tırtılı, Zeytin yaprak siğili, Yara
koşnili
Yorumlar
Yorum Gönder